Está situada nun dos vales máis fermoso da Comarca de Deza, o Val do Toxa, compartido con Graba, Escuadro e Rellas.
A antigüidade da parroquia reflíctese no nome do patrón, San Martiño, e das súas aldeas, Aragonza, que lembra á raiña, e Aragonta, pertencente á familia dos Condes de Deza no século X. Cabe mencionar o fermoso conxunto formado pola igrexa e cruceiro barrocos, con escaleira de acceso da escola compostelá e a Casa do Arco ou do Convento, en Maril, que pertenceu ao mosteiro de Acibeiro. Forma parte da Ruta do Románico.
Existe a disposición dos visitantes á Casa Ravel, dedicada a Turismo Rural.
Desta parroquia é nativo o célebre pintor José Antonio Fondevila. |