Abades posúe un grandioso e importante conxunto arquitectónico formado pola actual igrexa parroquial, da Nosa Sra. Dos Desamparados, unha pequena pero fermosísima igrexa románica, a rectoral e un cruceiro que preside o conxunto desde o alto do camiño de acceso.
O impoñente santuario, de notable neoclásico, foi erguido no S. XVIII polo mestre de obras Melchor Ricoy mediante impulso do cura párroco valenciano, D. Joaquín Espes, e a aportación de fieis da devoción mariana.
Destaca polo estilo incorporado á comarca e pola grandiosidade da obra, na que sobresaen a cúpula, a torre máis alta da comarca, con balconada, tres corpos, rematada nun capitel, e as pinturas murais realizadas polo pintor Jorge Calvo en 1773 e imaxes existentes no interior dedicadas a San Xaquín e San Xosé, tallas do escultor santiagués Gambino (1722-1775).
Con todo hai que facer unha reseña da igrexa dedicada a Sta. María e que humildemente acompaña ao santuario. Construída no S. XII ten un gran interese histórico-artístico destacando por conservar unhas significativas pinturas murais no seu interior e unha non menos curiosa colección de canzorros zoomorfos nun lateral exterior.